Bilimsel Bir İlk Daha: Ay Topraklarında Bitki Yetiştirdiler

NASA, insanları tekrar Ay’a göndermeyi planlarken bilimsel çalışmalar da devam ediyor

NASA (ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi), önümüzdeki yıllarda astronotları tekrar Ay’a gönderecek. Bu, bilim dünyasının Ay’la ilgili çalışmalarının devam ettiğini gösteriyor. Bilim insanlarının gerçekleştirdiği bir çalışma, bu durumun bir başka göstergesi oldu. Dikkat çeken çalışma kapsamında bilim insanları, Ay topraklarında ilk defa bir bitki yetiştirdiler.

Bu, gelecekteki astronotların Ay’daki yemeklerine eşlik edecek bir salata olabilir mi?

Artemis programı kapsamında NASA, bir süredir çalışmalar gerçekleştiriyor. İlerleyen zamanlarda astronotlar, Artemis ile bir kez daha Ay’ın yüzeyine inecekler. NASA bu programı başarıyla uyguladığında astronotların kendi salatalarını yetiştirmeleri gerekebilir. Bu durum, bilim insanlarını harekete geçirdi.

Araştırmacılar, tarihe geçecek bir deneyi ilk defa gerçekleştirdi. Bilim insanları, deney kapsamında Ay yüzeyindeki regolit örneklerini kullandılar. Şu an Dünya’da olan bu materyal örneklerini ilk defa bitki yetiştirmek için kullandılar.

NASA’nın Apollo görevindeki astronotlar, elli yıl önce üç farklı Apollo görevinde Ay’dan regolit örnekleri topladı. Araştırmacılar deneyleri için işte bu regolit örneklerini kullandılar.

Regolit, kayayı kaplayan gevşek, heterojen maddedir. İçerisinde toprak, toz, kırık kaya ve buna benzer maddeler yer alır. Regolitler, Ay’ın yanı sıra Dünya, Mars ve bazı asteroitlerde de bulunmaktadır.

Araştırmacılar bir bitkinin tohumlarını küçük regolit örneklerine yerleştirdiler. Araştırmacıların deney için tercih ettikleri bitki Arabidopsis thaliana oldu.

Turpgiller familyasından olan Arabidopsis thaliana, otuz santimetreye kadar büyüyebilen, gösterişsiz ve kısa bir bitkidir.

Hangi bitkiyi tercih ettiler?

Arabidopsis thaliana tohumu, küçük regolitlere yerleşmesinin ardından çimlenip büyümeye başladı. Ancak tam olarak gelişme gösteremedi.

Bununla beraber bu bitkilerin stres altında olduğu ortaya çıktı. Stres, çevre şartlarının bir bitkinin normal büyüme ve gelişmesini olumsuz yönde etkileyecek kadar değişmesi halinde bitkide gerçekleşen durumdur.

Araştırmacılar, bu durumla beraber büyürlerken onlara ışık, su ve besin sağladılar. Bu, onların nispeten daha hızlı büyümelerine yardımcı oldu.

Araştırmanın yazarlarından biri olan Florida Üniversitesi’nden Anna-Lisa Paul, açıklamasında şunları söyledi. “İki gün sonra filizlenmeye başladılar. Her şey filizlendi. Size ne kadar şaşırdığımızı anlatamam! İster ay örneğinde ister kontrolde olsun, her bitki altıncı güne kadar aynı görünüyordu.”

Ancak durum böyle devam etmedi. Çünkü ilk haftaların ardından regolitteki bitkilerin büyümesi yavaşladı. Aynı zamanda bu bitkilerde bodur kökler ve yapraklar ile bazı kırmızı noktalar ortaya çıktı.

Pek uygun değil

Tüm bunlar yeşilliklerin stres altında olduğunu gösteriyor. Araştırmacılara göre, daha sonraki genetik analizler bunu doğrulayacak.

Bu önemli araştırma, Communications Biology dergisinde yer aldı. Çalışmanın yazarları arasında Stephen Elardo, Robert Ferl ve Anna-Lisa Paul’un adı geçiyor.

Stephen Elardo, geçtiğimiz günlerde bir açıklama yaptı. Elardo açıklamasında bitki büyümesini desteklemek için gereken çok fazla besinin Ay topraklarında olmadığını belirtti.

Bununla beraber Ay regoliti çok ince taneli ve tozludur. Buna rağmen taneleri oldukça keskindir. Ayrıca ay tozunu solumak akciğerler için zararlı olabilir. Bunlar ayrıca bitki yaşamı için uygun şartlar oluşturmamaktadır.

Florida Üniversitesi’nden Robert Ferl, açıklamasında, “Uzayda bir yere gittiğimizde, tarımımızı her zaman yanımızda götürüyoruz. Ay toprağında bitkilerin büyüyeceğini göstermek aslında bu yönde atılmış büyük bir adım.” dedi.

Ferl ayrıca ayda bitki yetiştirmenin astronotlar ve başkaları için sadece yiyecek olmadığını belirtiyor. Bu aynı zamanda Ayda temiz hava ve su elde etmeye yardımcı olacaktır. Böylece ayda uzun süreli kalmanın kapıları ardına kadar açılabilir.