“Gökbilimciler, bebek gezegenlerin oluşturduğu devasa gaz şelalelerini tespit ediyor. Çünkü gezegenleri bulmak için o şelalelerin peşinden gitmek gerekiyor”
Geçtiğimiz aylarda, bir araştırma ekibi, genç yıldız HD 163296 etrafındaki gezegenleri tespit etmek amacıyla yeni bir tespit yöntemi kullandılar. İlk olarak bu tespitte kullanılmış olan yöntem sayesinde, genç yıldız sistemi olan HD 163296’nın uzayda büyük gaz şelaleleri oluşturan üç bebek gezegen içerdiğini buldu.
Astronomların gezegenlerle aralarındaki bu şey saklambaç oyunu gibi. Astronomlar yepyeni keşiflere imza atmak isterken, kozmik yapı bazen bunu zorlaştırıyor. Genellikle genç bir yıldız, etrafta yanan sıcak kürenin etrafında dev halkalar ve boşluklar oluşturan dev bir gaz ve toz diskiyle çevrilidir. “Protoplanetary disk” adı verilen bu disk, enkazın birikmesiyle yeni gezegenlerin oluşabileceği yerdir. Burada gezegenler oluşuyorsa, gezegenlerin tozdan gizlenme olasılıkları çok yüksektir. Bu nedenle, gezegenleri tespit etmek isteyen astronomların oldukça ileri görüşlü olmaları ve bir gezegenin nerede olabileceğine dair tahmin yürütmek için tozun nasıl hareket ettiğini izlemeleri gerekir.
Ancak, devasa gaz şelaleleri, bir gezegenin uzay sisi içinde gizlenebileceğinin daha belirgin olabilecek bir işareti olarak görülmekte.
Araştırmaya göre…
Geçtiğimiz günlerde, Nature’da, ABD’li bir ekibin hazırladığı bir çalışma yayınlandı. Çalışmaya göre ekip, yaklaşık 4 milyon yaşında genç olarak kabul edilen HD 163296 yıldızını görüntüledi. Ayrıca, gazın etrafındaki disk çevresinde nasıl hareket ettiğini de yakından izledi. Kuzey Şili’deki Atacama Large Millimeter Array’ı (ALMA) kullanarak, akışları inceleyen astronomlar, diskin üst kısımlarından gaz geçişi yaptığını ve uzayda daha fazla olarak boşluklara aktığını tespit etti.
İlk kez bu sabit gaz akışını tespit eden gökbilimciler, genç gezegenlerin gazı etrafa ittiklerini düşünüyorlar.
Carnegie Bilim Enstitüsü’nün yazar ve astronomlarından bir olan Jaehan Bae, konu üzerine “Bu gaz akışlarının düzenleri benzersizdir ve yalnızca gezegenlerin neden olabileceği çok muhtemeldir” dedi.
Ayrıca Bae, belirli boyuttaki gezegenlerin gaz akışına ne şekilde etki edeceğini göstermek için, diskin bilgisayardaki modellerini kullandı. Bu modeller, ALMA’nın elde ettiği gözlemlerle sıralanarak, sistemde-diskte üç gizli gezegenin oluştuğuna dair teoriyi doğrulamaya yardımcı oldu.
Yine, Bae konu hakkında “ileriye bakmak, genç bir yıldızın etrafındaki bir diskteki malzemenin hareketini analiz etmek, hala en biçimlendirici aşamalarındayken dış gezegenler bulmamıza yardımcı olabilir. Bu gerçekten gezegensel bir sistemin mimarisinin nasıl ortaya çıktığını anlamamıza ve hatta kendi Güneş Sistemimizin evrimi hakkındaki gizemlerin kilidini açmamıza yardımcı olabilir” dedi.