Karadeliklerin Çarpışmasıyla Oluşan Dalgalanmalar Tespit Edildi

Karadeliklerin çarpışması sonucu meydana gelen dalgalanmalar detektörlere yansıdı. Kütleçekim dalgası detektörleri, uzayda çarpışan birçok karadeliği ortaya çıkardı. Bunlardan biri en son geçtiğimiz günlerde tespit edildi.

Kütleçekim dalgaları Lazer İnterferometre Kütle Çekim Dalga Gözlemevi (LIGO) sayesinde ortaya çıktı. Bu gözlemevi, geniş çaplı bir fizik deneyi olmasının yanı sıra kütleçekim dalgalarını da inceler. Bu projede farklı yerlerden bilim insanları ve akademisyenler yer alıyor.

LIGO’nun en son tespit ettiği dalga oldukça büyük. Ancak tespit edilen otuz beş dalga daha var. Bunların çoğunluğunun nedeni kara delik çarpışmaları. Gökbilimciler LIGO sayesinde otuz iki çarpışma ve gizemli bir birleşme tespit etti. Araştırmacılar diğer ikisini ise ilk nötron yıldızı-karadelik birleşmeleri olarak belirtti. Bu, daha önce haziran ayında meydana geldi. Gökbilimcilerin belirlediği dalgaların on yedi tanesi ise yeni meydana gelen olaylar.  

Dalgalanmalar…

Dalgalanmalar, kara delikler ve nötron yıldızları gibi büyük, yoğun nesneler birbirlerinin etrafında hareket ettiklerinde uzay-zamanda evren boyunca yolculuk yapar. Gökbilimciler, ABD’deki iki LIGO detektörünü ve İtalya’daki Virgo detektörünü incelediğinde bu dalgaları tespit ediyor. Bunların ne kadar büyük oldukları, nasıl hareket ettikleri ve nereden gelmiş olabileceklerine yönelik fikir sahibi oluyorlar.

Karadeliklerin birbiriyle çarpışmalarını tespit etmek gökbilimciler için bir rutin haline geldi. Diğer yandan henüz tam olarak ne olduğu belirlenemeyen bazı olaylar ve nesneler de var. GW191219 olarak adlandırılan nesne bunlardan biri. Gökbilimciler buradaki kütleçekim dalgasının bir nötron yıldızının bir karadeliğe çarpması olayı neticesinde oluştuğunu düşünüyor.

Gökbilimcilerin düşündüğü doğruysa GW191219, güneşten yaklaşık 1,2 kat daha büyük kütleye sahip, şimdiye kadar tespit edilen en az kütleli nötron yıldızı arasında yer alacaktır. Kütledeki bu büyük fark yüzünden nesneyi ayrıntılı incelemek zorlaşıyor. Bu yıldız, güneşten yaklaşık 33 kat daha büyük bir kara delik ile birleşmiş. Araştırmacıların belirttiğine göre ekip, katalog kağıdında, yalnızca birleşen nesnenin türünü çıkarır.

Araştırmacıların kütleçekim dalgalarının kaynağını daha doğru bir şekilde bulmaları açısından detektörler oldukça önemli. Detektörlerdeki yükseltmeler ve Japon KAGRA detektörünün eklenmesi bu bakımdan araştırmacıların yolunu açacaktır.