Kuantum bilgisayar dönemi başladı mı

“Pratik kuantum bilgisayar dönemi başladı mı, henüz değil ama en azından “kuantum üstünlüğü” gösteren bir hız testinde yer aldı”

Kuantum üstünlüğü adı verilen bir başarıya, Google imzasını attı. Bir Google kuantum bilgisayarı, sıradan bir bilişim teknolojisinden çok daha ileri bir seviyeye ulaşarak devrim niteliğinde bir işleme yöntemi için önemli bir dönüm noktası gerçekleştirdi.

Başarı Google‘da, Sycamore olarak adlandırılan kendi kuantum hesaplama çipinin kullanımı da dahil olmak üzere, on yıldan fazla bir sürenin sonunda geldi.

Sonuçlar, Nature dergisinde, Google tarafından açıklandı.

Google araştırmacıları bir blog yazısında, “Makinemiz hedef hesaplamayı 200 saniyede gerçekleştirdi ve denememizdeki ölçümlerden dünyanın en hızlı süper bilgisayarının benzer bir çıktı üretmesinin 10.000 yıl alacağını belirledik” dedi.

Erken bir kâğıt yayınla Eylül ayında ilgi odağına sızan haberler, kuantum bilgisayarların araştırma laboratuvarlarından çıkabileceği ve genel kullanıma açık bilgisayarlara yönelebileceğine dair kanıt sunuyor. Yeni materyaller oluşturmak, moleküler seviyede yeni ilaçlar tasarlamak, finansal yatırımları optimize etmek ve paketlerin teslimatını hızlandırmak gibi önemli çalışmalar yapabilirler. Ve kuantum hesaplama başarısı, genel amaçlı işlemcilerin hızıyla ölçülen ve Moore Yasası ile çizilen klasik bilgisayarlarla ilerleme olarak geliyor.

Google hız testini seçti, ancak araştırmacılardan Hartmut Neven, sonucun yalnızca dar bir zafer olduğu yönündeki eleştirilerini reddetti.

Neven ayrıca, bir basın toplantısında, “Sputnik de pek bir şey yapmadı. Dünyayı daire içine aldı. Yine de uzay çağının başlangıcıydı” dedi.

Yerini almayacak…

Ancak en azından günümüz kuantum hesaplama uzmanlarının görüşüne göre klasik bilgisayarlar için sonun başlangıcı değil. Kuantum bilgisayarları titiz, egzotik ve son derece kontrollü bir ortamda çalışmak zorundalar ve bugün klasik bilgisayarlarda yaptığımız işlerin çoğunun yerini almayacaklar.

Bunun yerine, kuantum bilgisayarlar, klasik makineler için hızlandırıcı olarak işlev görecek, gerekli olması için yeterince faydalı olacaktır.

Klasik bilgisayarların geliştirilmesine geniş bir sektör ayrılmıştır, ancak Google, Intel, Microsoft, Honeywell, Rigetti Computing ve IBM gibi şirketlerdeki az sayıda pahalı laboratuvar genel amaçlı kuantum bilgisayarları da takip etmektedir. Onlar titiz cihazlardır, rahatsız edilme ihtimalini en aza indirgemek için mutlak sıfırın üzerindeki sadece bir saçın enine kadar soğutulmuş bir ortamda çalışırlar. Bu yüzden masanızda kuantum bir bilgisayar bulmayı beklemeyin.

Google’ın ilk müşterilerinin makineyi 2020’de kullanabilecekleri söylendi. Ayrıca, IBM’in kuantum hesaplama çabasında olduğu gibi, internet üzerinden bulut bilişim hizmeti olarak da mevcut olacak.

Kuantum ve klasik bilgisayarlar

1945’te ENIAC’den 2019’da Apple’ın iPhone 11’e kadar, hemen hemen her dijital cihaz, klasik bir bilgisayardır. Bunların elektronik parçaları, iki sayı eklemek gibi şeyler yapmak için mantık devrelerine ve sonuçları depolamak için bellek hücrelerine dayanıyor.

Oysa Kuantum bilgisayarlar tamamen farklıdır, onlar bunun yerine, atomlar gibi son derece küçük nesneleri yöneten zihin fiziği bükme kurallarına dayanır.

Klasik bilgisayarların, verileri ayrı ayrı bitler olarak depoladığı ve işlediği yerlerde, her biri 1 veya 0 olur, kuantum bilgisayarlar, qubit denilen farklı bir temel kullanır. Her qubit, aynı zamanda süperpozisyon denilen bir fenomen vasıtasıyla aynı anda 1 ve 0 farklı durumlarının bir kombinasyonunu saklayabilir.

Görüşler…

IBM büyük bir kuantum bilgi işlem hayranı olmasına rağmen, Google’ın blog yazısında erken yayınlanan sonuçlarını sorguladı. Aynı zamanda, kendi ön baskı kâğıtlarında farklı algoritmalar ve farklı bir klasik bilgisayar tasarımı önerdiler. IBM araştırmacıları bununla ilgili olarak, “Aynı görevin ideal bir simülasyonunun, klasik bir sistemde 2,5 gün içinde ve çok daha aslına uygun bir şekilde gerçekleştirilebileceğini savunuyoruz“ dedi.

Klasik bilgisayarlardan tamamen farklı bir yörüngeye sıyrıldığını belirten Google ise, kuantum bilgisayar simülasyon tekniklerindeki gelişmeleri memnuniyetle karşıladığını, ancak genel sonucunun dünyanın en hızlı süper bilgisayarı için bile daha zor olduğunu, daha fazla katlanarak büyümenin geldiğini söyledi.

Intel, Google’ın sonuçları hakkında görüş bildirmedi, ama kuantum üstünlüğünün “stratejik bir kriter” olduğunu söyledi.

Intel Labs’in kuantum donanımı direktörü Jim Clarke ise, “Kuantum’u laboratuardan ticarileştirmeye kararlıyız” dedi.