Mars’a bir adım daha: InSight

Mars’a bir adım daha: InSight

Cumartesi günü sabah saatlerinde ABD’nin Kaliforniya eyaletinden NASA’ya ait Atlas 5 roketi Mars yolculuğu için fırlatıldı. Mars InSight sondasını taşıyan roket Kaliforniya merkez sahilinden yerel saatle 4:05’te kalktı.

Lander,(Gezegene iniş için kullanılacak uzay aracı) NASA ve Jet Propulsion Laboratuvarı’na (JPL), Lockhead Martin Corp. ve Boeing Co.’nun bir ortaklığı olan United Launch Aliance‘ın filosundan iki aşamalı, 19 katlı Atlas 5 roketi için tasarlandı.

Yük, Marsa 484 milyon km uçuşunda yaklaşık 90 dakika sonra serbest bırakılacak. Gezegenin ekvatoruna yakın, geniş ve düz bir ovaya Elysium Planitia ‘nın iniş yaptığı yere 6 ay içinde ulaşması bekleniyor.

Yeni 360 kiloluk uzay aracı 1960’ların Mariner uçuş görevlerine dayanan, ABD’nin başlattığı 21.Mars Keşfini işaret ediyor. Diğer devletler tarafından da bugüne kadar yaklaşık iki düzine diğer Mars görevleri başlatılmış durumda.

Mars’a iniş yaptıktan sonra güneş enerjisiyle çalışacak olan InSight bir Mars yılının (687 dünya günü) Mars’ı nasıl bir forma soktuğuna ve gezegenin kayalık bölgelerinin nasıl oluştuğuna dair ipuçlarını bulmak için iki yıl harcayacak.

InSight’ın esas enstrümanı ise gezegenin etrafındaki “marsquakes” lardan (Mars’taki kara dalgalanmaları, deprem ya da volkanik patlamalar) en ufak titreşimleri algılamak için tasarlanmış, Fransız yapımı bir sismometre. Aracın robot kolu tarafından yüzeye yerleştirilecek olan cihaz, bir hidrojen atomunun yarıçapının sadece bir yarısındaki sismik dalgayı ölçebilecek kadar hassas.

Bilim insanları, misyonun seyri boyunca gezegenin çekirdeğinin derinliğini, yoğunluğunu ve bileşimini, onu çevreleyen kayalık mantoyu ve en dış tabakayı, kabuğunun haritasını çıkarmaları için veri üretiyorlar.

1970’lerin ortasındaki Viking sondaları da sismometrelerle donatıldı, fakat bunlar, verimsiz olduğu düşünülen bir tasarım olan araçların yüzeyine konumlandırıldı.

Aydaki Apollo görevleri, sismometreleri ay yüzeyine de getirerek binlerce ay ve gök taşı etkilerini tespit etti. Ancak InSight’ın, Dünya’nın ötesinde gezegensel sismik sarsıntı ve hareketliliğe ilişkin ilk anlamlı verileri iletmesi bekleniyor.

InSight ayrıca, Alman yapımı bir matkapla (5 metre) yeraltı yuvasına yerleştirilecek ve gezegenin içinden akan ısıyı ölçmek için halatlı bir termal probun arkasına çekilecek.

Bu arada, karadaki özel bir verici Dünya’ya radyo sinyallerini gönderecek ve Mars’ın ince dönme yalpalamasını izleyerek gezegenin çekirdeğinin büyüklüğünü ve muhtemelen eriyiklik durumunu gösterecek.

InSight’ı başlatan aynı rokette gezintiye çıkmak, bu teknolojinin ilk derin uzay testinde, Mars’ın kendi yörüngesinde uçacak olan CubeSats adlı bir çift minyatür uydu olacak.