“Uzaydan gelen yerçekimi dalgaları son derece hassas olan bir uzay lazer sistemi ile tespit edilecek”
Albert Einstein, yıllar önce geliştirdiği görelilik kavramının bir parçası olarak, yer çekimi dalgalarını tahmin ediyordu. Einstein yine de bu dalgaların, uzayda ve zamanda algılanabileceğinden şüpheliydi.
Ancak, zaman içerisinde Einstein’ın haklı olduğunu kanıtlayan gelişmeler yaşandı. Bunlardan biri Laser Interferometer Yerçekimi Dalgası Gözlemevi (LIGO) ile işbirliği içerisinde olan, çeşitli ülkelerden gelen araştırmacıların oluşturduğu ekibin projesiyle, 100 yıl önce Albert Einstein tarafından tahmin edilen uzay ve zaman dokusundaki dalgaların ve yerçekimi dalgalarının ilk doğrudan gözlemi yapıldı. Gözlemin yapıldığı 2016 yılından şimdiye kadar, benzer birkaç olay daha gözlemlendi.
Lazer İnterferometre Uzay Anteni (LISA) ve LIGO gözlemevleri, yerçekimi dalgalarının tespit edilmesinde lazerlere güvenmektedir. Herhangi bir yerçekimi detektöründe olması gereken hassasiyet ile güvenilirliğe ek olarak, LISA görevinde yer alan lazerin, uzayda uzun süreli kullanım için gerekli uygunluğa sahip olması için ek kriterleri karşılamalıdır. Aynı zamanda LISA, NASA ile işbirliği içinde Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından yönetilir.
Yerçekimi dalgalarının yakalanması kolay değildir. Bu yüzden araştırmacıların, ya aşırı kozmik bir olayı beklemesi ya da LIGO ve İtalya’daki tesislerde bulunan lazerleri uzaydaki dalgalanmaları saptamak için kullanması gerekir. Bu nedenle, gökbilimcilere yepyeni, ultra hassas bir çift göz veren, bir uzay lazer sistemi kurulacak.
Araştırmacıların yeni proje kapsamında geliştirdiği lazer, ESA ve NASA tarafından ifade edilen ihtiyaçların neredeyse tamamını karşılıyor. Sistemin tüm optik ve elektronik bileşenleri de alan ortamıyla uyumlu özellikte olacak. Aynı zamanda LISA, milyonlarca kilometre uzunluğunda üçgen şeklinde düzenlenmiş üç uzay aracından oluşacak. Uzay aracı burada, lazer ışınlarını ileri geri iletir ve yerçekimi dalgalarının kanıtlarını bulmak için sinyallerini birleştirir.
Test sonunda…
İsviçre Elektronik ve Mikroteknoloji Merkezi’ndeki araştırmacıların, ayrıntılarını açıkladığı alanla uyumlu lazer prototipi, özel bir test istasyonunda test edildi. Test sonunda sistemin çok mükemmel sonuçlar vermediği, ancak sistemle ilgili mevcut problemlerin tespit edilmeye çalışıldığı ve sistemin geliştirilmesi için araştırmaların devam ettiği belirtildi.
Çalışmalar, LISA alana girene kadar devam ederse, bu oldukça uzun bir süre demek. Çünkü LISA’nın 2030’ların başında piyasaya sürülmesi bekleniyor.
CSEM’de bir basın bülteninde yer alan Steve Lecomte konu hakkında, “2030’dan kısa bir süre sonra lansman tarihi çok uzak görünse de, yapılacak önemli teknolojik gelişmeler var. Ekip, bu heyecan verici çabaya daha fazla katkıda bulunmaya hazır” dedi.
Prototipin performansı hakkında daha ayrıntılı bilgi, The Optical Society’in 2019 Lazer Kongresi’nde, 29 Eylül- 3 Ekim tarihleri arasında açıklanacak.